Κυριακή των Βαΐων: Τι γιορτάζουμε – Τα έθιμα, οι παραδόσεις και τα βάγια

Η Κυριακή τω Βαΐων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και ονομάζεται έτσι γιατί «μετά Βαΐων και κλάδων» έγινε η υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα.

Η Βαϊοφόρος Κυριακή, όπως αλλιώς λέγεται, είναι η προηγούμενη Κυριακή πριν από την Ανάσταση του Ιησού που μας εισάγει στην τελευταία εβδομάδα της Σαρακοστής, την Μεγάλη Εβδομάδα ή αλλιώς την Εβδομάδα των Παθών.

Δείτε επίσης: Σάββατο του Λαζάρου: Τι γιορτάζουμε – Τα έθιμα, τα λαζαράκια και τα κάλαντα

Των Βαίων το πρωί πηγαίνουν όλοι στην εκκλησία για να πάρουν τα βάγια τα οποία τα δίνει ο παπάς που είναι φύλλα από δάφνη και τα διατηρούν οι πιστοί στο εικονοστάσι για το ξεμάτιασμα.

Γιατί ονομάστηκε Κυριακή των Βαΐων η σημερινή ημέρα

Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Όπως αναφέρουν οι Ευαγγελιστές, την επόμενη μέρα της Ανάστασης του Λαζάρου, ο Ιησούς ζήτησε από τους μαθητές του, να του βρουν ένα γαϊδουράκι, πάνω στο οποίο σκόπευε να φτάσει στην Ιεουσαλήμ.

Εκείνες τις ημέρες είχε μαζευτεί πολύς κόσμος στην πόλη, για τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα.

Το Εβραϊκό Πάσχα ήταν γιορτή που γινόταν σε ανάμνηση της απελευθέρωσης των Εβραίων από τους Αιγύπτιους.

Πάνω στο γαϊδουράκι, λοιπόν, εισήλθε ο Ιησούς στην Ιερή Πόλη. Ο λαός είχε ήδη μάθει για την Ανάσταση του Λαζάρου, αφού η Βηθανία απήχε μόλις 2,5 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ.

Τόσο το θαύμα στην Βηθανία, όσο και η υπόλοιπη “δράση” του Ιησού, οδήγησαν τον λαό να τον υποδεχθεί όπως όριζε το εθιμοτυπικό της υποδοχής βασιλέων. Έστρωσαν κλαδιά (βάγια στα εβραϊκά) φοινίκων στους δρόμους από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας “Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ” (Ιωάν.12:13).

Από τα βάγια άντλησε το όνομα της η σημερινή μέρα. Με την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ ξεκινά το Θείο Δράμα. Επειδή όμως ταυτόχρονα γιορτάζεται η είσοδος του ως Βασιλέας στην Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να γιορτάσουν καταλύοντας την νηστεία και επιτρέποντας τη βρώση ψαριών.

Τι τρώμε την Κυριακή των Βαΐων ππαραδοσιακά

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, επειδή από την Εκκλησία η σημερινή μέρα γιορτάζεται η είσοδος του Ιησού στην Ιερουσαλήμ, παραδοσιακά οι πιστοί διακόπτουν την νηστεία των σαράντα ημερών και τρώνε ψάρι.

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ψάρι επιτρέπεται να τρώμε δύο φορές κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, την ημέρα του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.

Ωστόσο, αναφορικά με αυτότο ζήτημα οι απόψεις διίστανται.

Σύμφωνα με τον Άγιο Θεόδωρο τον Στουδίτη επιτρέπεται να φάμε ψάρια εκείνη την ημέρα.

Όμως ο Άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης αναφέρει ότι μόνο την ημέρα του ευαγγελισμού της Θεοτόκου επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριών κατά τη Μεγάλη Σαρακοστή.

Έθιμα και παραδόσεις

Η Κυριακή των Βαΐων είναι μια πολύ σημαντική μέρα για την Ορθοδοξία, με αποτέλεσμα από τα πρώτα κιολας χρόνια του χριστιανισμού να αναπτυχθούν διάφορα έθιμα, πολλά από τα οποία συνεχίζονται μέχρι και στις ημέρες μας.

Για να τιμηθεί αυτή η ξεχωριστή μέρα στολίζονται όλοι οι ναοί με κλαδιά από δάφνες, μυρτιές ή ελιές ενώ κατά το τέλος της λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς τα βάγια.

Στα βυζαντινά χρόνια ο αυτοκράτορας ήταν εκείνος που μοίραζε βάγια και σταυρούς στο πλήθος. Τα κλαδιά αυτά, σε πολλά σημεία της χώρας μας, τα απέδωσαν δυνάμεις ιαματικές αλλά και αποτρεπτικές από το κακό μάτι.

Τα κρατούσαν στο εικονοστάσι για προστασία, τα κρεμούσαν στις εισόδους των σπιτιών, στα δε νιόπαντρα ζευγάρια τα μοίραζαν για το καλό του γάμου τους.

Τα κρεμούσαν ακόμα και στα οπωροφόρα δέντρα και στα κηπευτικά τους. Πίστευαν πως με αυτό τον τρόπο βοηθούσαν την καρποφορία τους και έδιωχναν τα βλαβερά έντομα.

Την Κυριακή των Βαΐων, σε πολλές περιοχές της Ελλάδα τα βάγια τα πλέκουν σε πάρα πολλά σχέδια: φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, το πιο συνηθισμένο όμως ήταν ο σταυρός.

Σε μερικά μέρη τους δίνουν το σχήμα του ψαριού. Ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί, η λέξη ΙΧΘΥΣ, εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.