Εξαιρετικά πιθανό αρχίζει να είναι το ενδεχόμενο προσωρινού πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, σύμφωνα με την επιστολή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουσα φον ντερ Λάιεν, με την ίδια να θέτει επί τάπητος το ζήτημα.
Στην επιστολή περιλαμβάνεται ο οδικός χάρτης της Κομισιόν για περιορισμό του ενεργειακού κόστους, ενόψει του χειμώνα, με τον ευρωπαϊκό Νότο να βλέπει την πίεση να έχει αποτέλεσμα.
Η επιστολή φον ντερ Λάιεν
«Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή για άλλη μια φορά. Η ενεργειακή κρίση είναι σοβαρή και έχει εισέλθει σε νέο στάδιο. Μόνο μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση μπορεί να μειώσει το ενεργειακό κόστος για τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις και να προσφέρει ενεργειακή ασφάλεια για τον φετινό και τους επόμενους χειμώνες.
Ο απρόκλητος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η οπλοποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της έχουν εκθέσει την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, έχουν δοκιμάσει τα εργαλεία μας για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού και έχουν οδηγήσει τις τιμές της ενέργειας σε πρωτοφανή επίπεδα. Οι στενές συνθήκες εφοδιασμού και η μεγάλη αβεβαιότητα στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας έχουν αυξήσει τις προσπάθειες εκβιασμού της Ρωσίας με την αυθαίρετη διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από αγωγούς.
Αντί να τηρεί τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις της, η Ρωσία μειώνει μονομερώς τις παραδόσεις αερίου από αγωγούς, ανεβάζοντας τις τιμές στην αγορά spot και αυξάνοντας τις παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου - αυξάνοντας έτσι τα κέρδη της παρά τις σημαντικά μειωμένες προμήθειες. Αντιδράσαμε με ενότητα, αποφασιστικότητα και αλληλεγγύη. Η αποθηκευτική μας ικανότητα φυσικού αερίου είναι ήδη γεμάτη σε ποσοστό κοντά στο 90%. Αντισταθμίσαμε τις μειωμένες προμήθειες ρωσικού αερίου από αγωγούς με πιο διαφοροποιημένες εισαγωγές από αξιόπιστους και αξιόπιστους εταίρους. Και χάρη στην ισχυρή δέσμευση των κρατών μελών μας και των Προεδριών, καταλήξαμε σε ταχείες συμφωνίες για τις έκτακτες παρεμβάσεις εξοικονόμησης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Συνεχίζονται επίσης οι εργασίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ρευστότητας στα χρηματιστήρια παραγώγων που υποστηρίζουν τις αγορές ενέργειας. Ενώ οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, παραμένουν πολύ υψηλές και επιβαρύνουν σημαντικά τους πολίτες και την οικονομία μας. Πρέπει να προστατεύσουμε την ενιαία αγορά μας, η οποία έχει προσφέρει επανειλημμένα ανθεκτικότητα απέναντι στην κρίση. Επιπλέον, πρέπει να διατηρήσουμε τις κοινά συμφωνημένες φιλοδοξίες μας για το κλίμα, οι οποίες θα ενισχύσουν επίσης την κυριαρχία μας.
PGRpdiBzdHlsZT0iIiBjbGFzcz0ibWFpbl9iYW5uZXIiPgoJCQk8ZGl2IGlkPSJFTkdBR0VZQV9XSURHRVRfMTYzMDEwIj48L2Rpdj4NCjxzY3JpcHQgZGF0YS1jZmFzeW5jPSJmYWxzZSI+DQooZnVuY3Rpb24oRSxuLEcsQSxnLFksYSl7RVsnRW5nYWdleWFPYmplY3QnXT1nO0VbZ109RVtnXXx8ZnVuY3Rpb24oKXsgKEVbZ10ucT1FW2ddLnF8fFtdKS5wdXNoKGFyZ3VtZW50cyl9LEVbZ10ubD0xKm5ldyBEYXRlKCk7WT1uLmNyZWF0ZUVsZW1lbnQoRyksIGE9bi5nZXRFbGVtZW50c0J5VGFnTmFtZShHKVswXTtZLmFzeW5jPTE7WS5zcmM9QTthLnBhcmVudE5vZGUuaW5zZXJ0QmVmb3JlKFksYSl9KSh3aW5kb3csZG9jdW1lbnQsJ3NjcmlwdCcsJy8vd2lkZ2V0LmVuZ2FnZXlhLmNvbS9lbmdhZ2V5YV9sb2FkZXIuanMnLCdfX2VuZ1dpZGdldCcpOw0KX19lbmdXaWRnZXQoJ2NyZWF0ZVdpZGdldCcsDQp7d3dlaTonRU5HQUdFWUFfV0lER0VUXzE2MzAxMCcscHViaWQ6MTgwMTYxLHdlYmlkOjE2NTIzOSx3aWQ6MTYzMDEwfSk7DQo8L3NjcmlwdD4JCQk8L2Rpdj4=Για να αποφύγουμε τον σοβαρό κατακερματισμό, χρειαζόμαστε μια ενιαία και κοινή ευρωπαϊκή απάντηση. Πρέπει να διατηρήσουμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού, χωρίς στρεβλώσεις της ενιαίας αγοράς και να ενεργήσουμε από κοινού με πνεύμα ενισχυμένης αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών και με τους γείτονές μας. Αφού άκουσα προσεκτικά τη συζήτηση των Υπουργών Ενέργειας και Οικονομικών τις προηγούμενες ημέρες και ενόψει της επικείμενης συζήτησής μας στην Πράγα, επιτρέψτε μου να εκθέσω τον οδικό μας χάρτη για περαιτέρω δράση.
Πρώτον, πρέπει να λάβουμε μέτρα που μπορούν να μειώσουν την τιμή που πληρώνουμε για τις εισαγωγές φυσικού αερίου, διατηρώντας παράλληλα την ασφάλεια του εφοδιασμού. ./... Συνιστώ, λοιπόν, να εντατικοποιήσουμε τις διαπραγματεύσεις με τους αξιόπιστους προμηθευτές μας για να μειώσουμε τις τιμές του εισαγόμενου φυσικού αερίου κάθε είδους. Χάρη σε αξιόπιστους εταίρους, όπως η Νορβηγία και οι ΗΠΑ, μπορέσαμε να υποκαταστήσουμε το ρωσικό αέριο από αγωγούς με ταχύτητα ρεκόρ. Ένας διαπραγματευτικός διάδρομος που θα μειώνει το κόστος των προμηθειών από αυτούς τους εταίρους θα ήταν προς το αμοιβαίο συμφέρον μας.
Οι συνεχιζόμενες συνομιλίες μας με τη Νορβηγία θα πρέπει να καταλήξουν σε μια μακροπρόθεσμη ενεργειακή εταιρική σχέση που θα αντικατοπτρίζει την κοινή μας φιλοδοξία απαλλαγής από τον άνθρακα, θα προσφέρει μια προοπτική για χαμηλότερες τιμές φυσικού αερίου εν μέσω της παρούσας κρίσης. Η ευρωπαϊκή ενεργειακή πλατφόρμα θα πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη διασφάλιση της πρόσβασής μας σε παγκοσμίως ανταγωνιστικές προμήθειες φυσικού αερίου.
Καλώ εσάς και τις εταιρείες να εντείνετε την κοινή προβολή. Για να μπορέσει η πλατφόρμα να διαδραματίσει αποτελεσματικά το ρόλο της, προβλέπω μια πρόταση για τον καθορισμό κανόνων για τη συμμετοχή των κρατών μελών και της βιομηχανίας. Η κοινή ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ θα πρέπει, πρωτίστως, να συντονίσει την κοινή διαχείριση της πλήρωσης και της αποθήκευσης ενόψει της επόμενης περιόδου πλήρωσης. Πρέπει να αποφύγουμε ένα σενάριο κατά το οποίο τα κράτη μέλη υπερθεματίζουν το ένα το άλλο και ανεβάζουν τις τιμές. Οι κοινές αγορές θα ενισχύσουν τα χέρια μας για να μειώσουμε τα υψηλά ενοίκια των προμηθευτών στην τρέχουσα κατάσταση της αγοράς.
Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πρόσβαση σε νέες ή πρόσθετες πηγές φυσικού αερίου σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αποφεύγοντας τις δαπανηρές και αναποτελεσματικές υπερπλειοδοτήσεις. Με τα κράτη μέλη και τις εταιρείες στο σκάφος, θα μπορούσε να εμπλακεί σε μακροπρόθεσμες συνεργασίες με τους προμηθευτές, παρέχοντας μια προοπτική από την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε μια μελλοντική παροχή ανανεώσιμου υδρογόνου.
Δεύτερον, προτείνω να συνεργαστούμε με τα κράτη μέλη για να αναπτύξουμε μια παρέμβαση για τον περιορισμό των τιμών στην αγορά φυσικού αερίου. Σήμερα, μεγάλο μέρος της Ευρώπης πληρώνει υψηλότερη τιμή για το φυσικό αέριο, ιδίως το ΥΦΑ, από ό,τι οι παγκόσμιοι ανταγωνιστές της. Το κύριο σημείο αναφοράς των τιμών για όλο το αέριο που διακινείται στην ΕΕ, η διευκόλυνση μεταφοράς τίτλων (TTF), δεν είναι πλέον αντιπροσωπευτικό του εισαγόμενου αερίου. Η Επιτροπή έχει ξεκινήσει τις εργασίες για έναν συμπληρωματικό δείκτη τιμών της ΕΕ που θα αντικατοπτρίζει καλύτερα τη σημερινή ενεργειακή πραγματικότητα της Ευρώπης και θα εξασφαλίζει μια καλύτερη λειτουργία της αγοράς που θα ευνοεί χαμηλότερες τιμές. Εν αναμονή της θέσπισης ενός τέτοιου συμπληρωματικού δείκτη αναφοράς, θα πρέπει να εξετάσουμε έναν περιορισμό των τιμών σε σχέση με το TTF κατά τρόπο που να συνεχίζει να διασφαλίζει την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη και σε όλα τα κράτη μέλη και που θα αποδεικνύει ότι η ΕΕ δεν είναι έτοιμη να πληρώσει οποιαδήποτε τιμή για το φυσικό αέριο.
Καθώς η ΕΕ εισάγει σχεδόν όλο το φυσικό αέριο που καταναλώνει, όσο βαθύτερη είναι η δημόσια παρέμβαση στις τιμές του φυσικού αερίου που προβλέπουμε, τόσο μεγαλύτερη μείωση της ζήτησης και αλληλεγγύη στην προσφορά χρειαζόμαστε. Επομένως, πρέπει να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται η επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου και να θέσουμε σε εφαρμογή τις απαραίτητες διασφαλίσεις. Θα πρέπει να προετοιμαστούν πιο απαιτητικές υποχρεώσεις εξοικονόμησης φυσικού αερίου, οι οποίες θα ενεργοποιηθούν με δημοπρασίες μείωσης της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και με δεσμευτικές συμφωνίες αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών.
Η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με τις αρχές σας για τον σχεδιασμό ενός πιθανού μέτρου περιορισμού της δυναμικότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές διαφορές στην αγορά ενέργειας. /...
Τρίτον, οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου οδηγούν σε υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Θα πρέπει να περιορίσουμε αυτόν τον πληθωριστικό αντίκτυπο του φυσικού αερίου στην ηλεκτρική ενέργεια, παντού στην Ευρώπη. Για το λόγο αυτό, συνοδεύοντας τη δράση μας για το εισαγόμενο φυσικό αέριο, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε τη θέσπιση ενός προσωρινού ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα πρέπει να μειώσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, εν αναμονή μιας διαρθρωτικής μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ένα τέτοιο ανώτατο όριο που θα συμφωνηθεί από την ΕΕ θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην αυξάνει τη συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου. Ένα τέτοιο μέτρο απαιτεί τόσο δεσμευτικές απαιτήσεις εξοικονόμησης για την αντιστάθμιση των ασθενέστερων σημάτων τιμών όσο και τη διασφάλιση των διασυνοριακών ροών επιδοτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας και προς τους γείτονές μας. Τέταρτον, πιστεύω ότι πρέπει να ενισχύσουμε τις επενδύσεις για να επιταχύνουμε τη μετάβαση στην ενεργειακή ανεξαρτησία. Οι επενδύσεις σε υποδομές όπως αγωγοί, διασυνδέσεις ή ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση (όπως η μόνωση των σπιτιών και η εγκατάσταση αντλιών θερμότητας) θα βοηθήσουν όλους μας να γίνουμε λιγότερο εκτεθειμένοι στις υψηλές τιμές της ορυκτής ενέργειας και να προωθήσουμε τη στρατηγική μας αυτονομία.
Με την REPowerEU έχουμε κάνει σημαντικά πρώτα βήματα αλληλεγγύης. Ωστόσο, αυτό δεν θα είναι αρκετό για να εξασφαλιστεί το απαραίτητο επίπεδο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων σε όλα τα κράτη μέλη που απαιτούνται σε αυτή την ενεργειακή κρίση. Η Επιτροπή θα εξετάσει συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης για να ενισχύσει τη δύναμη πυρός της REPowerEU. Τέλος, θα συνεχίσουμε τις εργασίες μας για τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Μέχρι το τέλος του έτους θα παρουσιάσουμε τις ιδέες μας στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο για μια μεταρρύθμιση που θα καταστήσει την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μας κατάλληλη για ένα μέλλον με μεγαλύτερη απεξάρτηση από τις ανθρακούχες εκπομπές. Επιτρέψτε μου επίσης να επανέλθω στο πρόσφατο σαμποτάζ των αγωγών Nord Stream 1 και Nord Stream 2.
Δεν μπορούμε να ανεχθούμε οποιαδήποτε σκόπιμη διατάραξη των ευρωπαϊκών ενεργειακών υποδομών. Ανυπομονώ να σας παρουσιάσω μέτρα σχετικά με την ετοιμότητα, τις δοκιμές αντοχής, την αντίδραση, τη διεθνή συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών. Ανυπομονώ για την άτυπη συζήτησή μας στην Πράγα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου. Πιστεύω ότι θα εμπλουτίσει τις προτάσεις που είναι έτοιμη να υποβάλει η Επιτροπή, αντανακλώντας την κοινή μας απάντηση στην τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε από κοινού τον προσεχή χειμώνα».
Η αντίδραση Μητσοτάκη
Σχολιάζοντας την εν λόγω επιστολή, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με σειρά αναρτήσεών του τονίζει πως «η πρόταση να εξεταστεί το ανώτατο όριο τιμών στο TTF ως έκτακτο μέτρο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση».
The proposal of the President of the European Commission @vonderleyen to consider a price cap on TTF as an emergency measure to deal with the energy crisis is a very important step in the right direction.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) October 5, 2022
Πηγή